(…) Ponieważ te ostatnie dwa lata – pisze Anna Markowska – były zupełnie nietypowe, naznaczone pandemią koronawirusa i przymusową izolacją w domach, często związaną z samotnością i pogarszającym się samopoczuciem, wiele z obrazów miało specyficzny klimat. Z jednej strony dużo było płócien o charakterze eskapistycznym, magicznym i bajkowym, które pod pozorem całkowitej fantazji przemycały nastrój lęku, przerażenia i bezradności, z drugiej – było też trochę obrazów nawiązujących do konkretnych wydarzeń i sytuacji społeczno-politycznej, ulicznych manifestacji i strajków kobiet.

Wiele obrazów nawiązywało dialog z innymi mediami (fotografią, światem cyfrowym, filmem, komiksami), tworząc wielowątkowe narracje, w których treści wynikały także ze znajomości odniesień i kontekstów kulturowych. Jednym z nich było z pewnością przebywanie w świecie wirtualnym, skrollowanie obrazów na Instagramie oraz inspirowanie się globalną kulturą Internetu. Traumatyczność covidowej izolacji przedstawiano czerpiąc nierzadko z wyobraźni dziecięcej i art brut, kontrastując ją z agresją i przemocą. Często też, by wyrazić bezsilność, sięgano do nieporadności i siermiężności techniki malarskiej, by oddać niepewność własnej sytuacji. Czasem negatywowość przedstawienia – jak na kliszy fotograficznej – wskazywała na radykalną inwersję rzeczywistości. Także psychodelię traktować można jako reakcję na niemożność wpływu na rzeczywistość, dlatego bajkowe w swych kolorystycznych zestawieniach i fantastycznych pomysłach obrazy niekoniecznie interpretować należy jako odwołujące się jedynie do radości życia. Tych prostych radości wyrażonych środkami malarskimi było niewiele, a jeśli się pojawiały – sugerowały albo sny, albo spokojne wiejskie życie, z dala od dojmujących realiów pandemii. Były to niekiedy projekcje wyrażające tęsknotę za utraconą cielesną bliskością z przyjaciółmi i ze światem rzeczywistym, niezapośredniczonym przez ekran. Jednak znacznie częściej, gdy pojawiały się pejzaże i ludzkie przestrzenie, okazywały się skażone widmem katastrofy klimatycznej i apokaliptycznym przeczuciem kresu antropocenu. Pojawiły się też prace w klimacie undergroundu, z mrocznymi i porzuconymi miejscami, opuszczonymi garażami i zdewastowanymi skłotami.

Od dłuższego czasu jedną z dominujących tendencji na Bielskiej Jesieni jest poetyka surrealizująca, polegająca na stwarzaniu wyimaginowanych światów i zestawianiu różnych niewspółmiernych rzeczywistości. W tej poetyce zawiera się też oniryzm i fantastyka, w której często kontrastuje się miękkie kształty wykonane aerografem z ostrymi formami rysunku – kaligraficznego lub tatuażowego. Sam tatuaż z więziennej „dziary” zyskał rangę artystyczną, więc nie dziwi spora ilość obrazów przedstawiająca ciała pokryte graficznym ornamentem. Niektóre z obrazów opowiadały historie sięgające do ilustracji rodem z komiksu i gier komputerowych. Choć tradycyjnie najmniej jest zawsze abstrakcji nieorganicznej, w tym roku udało się wyodrębnić dwa piękne, świetliste cykle malarskie utrzymane w reżimie geometrii.

Stale dość popularne jest nawiązywanie do schyłkowości i glamouru rokoka, z jego wybujałymi i płomienistymi formami oraz atmosferą dekadencji. Znakiem czasu wydaje się być to, że świat natury obrazują dzisiaj nie bukiety kwiatów w kryształowych wazonach, ale grzyby rozpleniające się ekspansywnie w świecie organicznym i nieorganicznym. Zdarza się, że łodygi, liście i korzenie transformują w relacji ze światem ludzi i zwierząt, tworząc niepokojące hybrydy. Bardzo wiele prac wykazało się zaskakującym poczuciem humoru autora, parafrazującego znane arcydzieła lub wizerunki postaci historycznych. Czasami chodzi po prostu o wywołanie beztroskiego i ożywczego śmiechu, niekiedy jednak o gorzką ironię i poważniejszy przekaz polityczny. Wyobraźnia młodych artystów oscyluje chwilami wokół przetworzeń rdzennych pozaeuropejskich kultur, trybalnych motywów, tzw. tribali, będących niegdyś estetyką ostentacyjnie żenującą, a dziś – wyrafinowaną i wielkomiejską. Wiąże się to m.in. z poszukiwaniem tożsamości i odkrywaniem własnej seksualności. Obok postaw feministycznych zauważyć można deklaracje związane z coming outem.